Vảy nến hồng có thực sự nguy hiểm không? Cách điều trị và ngăn ngừa

Vảy nến hồng, hay còn gọi là vảy phấn hồng, là một bệnh da liễu phổ biến, thường gặp ở thanh niên, đặc biệt là phụ nữ vào mùa xuân hoặc thu. Bệnh gây phát ban, ngứa nhẹ nhưng không lây lan và ít nguy hiểm. Để hiểu rõ hơn về cách điều trị và phòng ngừa vảy nến hồng, hãy cùng Alifa Việt Nam tìm hiểu chi tiết tại Điều trị da.

1. Vảy nến hồng là gì?

Vảy nến hồng là một bệnh da liễu lành tính, đặc trưng bởi các mảng phát ban hình bầu dục hoặc tròn, thường xuất hiện trên ngực, lưng, bụng hoặc cổ. Bệnh phổ biến ở độ tuổi từ 10 đến 35, đặc biệt ở phụ nữ, và thường bùng phát vào mùa xuân hoặc thu. Vảy nến phấn hồng không lây nhiễm qua tiếp xúc, hiếm khi tái phát và thường tự khỏi trong vòng 6-8 tuần mà không để lại sẹo.

Bệnh được gọi là “bản huy hiệu” do đặc điểm phát ban lớn ban đầu, được gọi là “mảng mẹ”, sau đó lan rộng thành các mảng nhỏ hơn, gọi là “mảng con”. Mặc dù không nguy hiểm, vảy nến hồng có thể gây khó chịu do ngứa hoặc thay đổi sắc tố da tạm thời, đặc biệt ở những người có làn da sẫm màu. Việc hiểu rõ bệnh lý này giúp người bệnh yên tâm và có cách xử lý phù hợp, tránh nhầm lẫn với các bệnh da liễu khác như chàm hoặc nấm da.

Vảy nến hồng thường không yêu cầu điều trị đặc hiệu, nhưng nếu triệu chứng kéo dài hoặc gây khó chịu, việc thăm khám bác sĩ da liễu là cần thiết để loại trừ các bệnh lý khác và có hướng điều trị phù hợp. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, và các phương pháp điều trị, phòng ngừa hiệu quả.

Hình dạng tròn của vảy nến hồng xuất hiện trên da

2. Nguyên nhân gây bệnh vảy nến hồng

Nguyên nhân chính xác của vảy nến hồng vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng các nghiên cứu chỉ ra một số yếu tố liên quan đến sự phát triển của bệnh. Dưới đây là các nguyên nhân chính được ghi nhận:

2.1 Nhiễm virus

Virus được xem là tác nhân chính gây ra vảy nến hồng. Đặc biệt, virus herpes 6 và 7 (HHV-6/7) có mối liên hệ mạnh nhất với bệnh. Ngoài ra, một số virus khác như cúm A H1N1, parvovirus, hoặc thậm chí COVID-19 cũng có thể kích hoạt các mảng phát ban đặc trưng. Nhiễm trùng đường hô hấp trên, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc viêm họng, cũng được ghi nhận là yếu tố kích thích ở những người có hệ miễn dịch suy yếu. Virus có thể gây ra phản ứng miễn dịch bất thường, dẫn đến sự xuất hiện của các mảng phát ban trên da.

Virus herpes 6 và 7 (HHV-6/7) có mối liên hệ mạnh nhất với bệnh vảy nến hồng

2.2 Phản ứng do thuốc

Một số loại thuốc có thể gây phản ứng da, dẫn đến các triệu chứng tương tự vảy nến hồng. Các thuốc thường liên quan bao gồm:

• Thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE): Như captopril, thường dùng trong điều trị tăng huyết áp.
• Thuốc kháng viêm nonsteroid (NSAIDs): Như ibuprofen, aspirin, dùng để giảm đau hoặc viêm.
• Các thuốc khác: Bao gồm hydrochlorothiazide (thuốc lợi tiểu), metronidazole (kháng sinh), isotretinoin (điều trị mụn), hoặc clozapine (thuốc tâm thần). Những thuốc này có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch bất thường, gây phát ban trên da. Người bệnh cần thông báo với bác sĩ về tiền sử sử dụng thuốc để đánh giá nguy cơ.

Thuốc kháng viêm nonsteroid (NSAIDs) dẫn đến các triệu chứng tương tự vảy nến hồng

2.3 Vaccine

Một số vaccine, như vaccine BCG, viêm gan B, phế cầu khuẩn, H1N1 hoặc COVID-19, có thể kích hoạt vảy nến hồng ở một số người. Phản ứng miễn dịch sau tiêm vaccine có thể làm xuất hiện các mảng phát ban đặc trưng. Tuy nhiên, trường hợp này rất hiếm và thường chỉ xảy ra ở những người có cơ địa nhạy cảm hoặc tiền sử dị ứng.

2.4 Các yếu tố khác

Ngoài virus, vi khuẩn và thuốc, các yếu tố khác cũng có thể góp phần khởi phát bệnh:

• Mụn trứng cá hoặc viêm da tiết bã: Những người có tiền sử mắc các bệnh da liễu này dễ bị kích ứng hơn, tạo điều kiện cho vảy nến hồng phát triển.
• Tiếp xúc với quần áo mới: Hóa chất hoặc chất nhuộm trong vải chưa giặt có thể gây kích ứng da, làm tăng nguy cơ phát ban.
• Stress hoặc thay đổi thời tiết: Căng thẳng kéo dài, thay đổi độ ẩm hoặc nhiệt độ có thể kích thích phản ứng miễn dịch, làm xuất hiện các mảng phát ban.
• Nhiễm khuẩn: Một số vi khuẩn như Legionella pneumophila, Chlamydia pneumoniae, hoặc Mycoplasma pneumoniae cũng có thể liên quan đến bệnh.

Hiểu rõ các yếu tố này giúp người bệnh nhận diện nguy cơ và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn.

3. Triệu chứng của bệnh vảy nến hồng

Triệu chứng điển hình của vảy nến hồng bắt đầu bằng sự xuất hiện của một mảng lớn, được gọi là “mảng mẹ”, thường nằm ở ngực, lưng, bụng hoặc cổ. Mảng này có hình bầu dục hoặc tròn, hơi antagonist, đường kính từ 2-10 cm, có vảy mịn ở giữa. Trước khi mảng mẹ xuất hiện, người bệnh có thể gặp các triệu chứng giống cúm, bao gồm:

• Mệt mỏi, chán ăn, cảm giác uể oải toàn thân.
• Đau họng hoặc sốt nhẹ, thường kéo dài vài ngày.
• Đau đầu hoặc khó chịu, đặc biệt ở giai đoạn đầu.

Sau vài ngày đến vài tuần, các mảng nhỏ hơn, gọi là “mảng con”, xuất hiện và lan rộng theo hình dạng giống “cây thông” trên lưng, ngực hoặc bụng. Các mảng này thường đối xứng hai bên cơ thể, gây ngứa nhẹ đến trung bình, đặc biệt khi tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc sau khi vận động. Màu sắc và kết cấu tổn thương thay đổi tùy theo tông da:

• Da sáng: Mảng hồng với viền đỏ, phủ vảy trắng mịn ở giữa.
• Da sẫm: Mảng tím sẫm đến nâu, viền nhạt hơn, đôi khi khó nhận diện hơn.

Khoảng 75% bệnh nhân cảm thấy ngứa, trong khi 25% có thể ngứa dữ dội, đặc biệt khi tắm nước nóng hoặc đổ mồ hôi. Một số trường hợp không điển hình có thể xuất hiện dưới dạng mụn nước, mề đay hoặc ban xuất huyết, khiến việc chẩn đoán trở nên phức tạp hơn. Ở trẻ em, phát ban có thể xuất hiện trên mặt hoặc da đầu, khác với người lớn.

Dấu hiệu vảy nến hồng các mảng tròn trên vùng da và dễ gây ngứa 

4. Bệnh vảy nến hồng có nguy hiểm đến làn da không?

Vảy nến hồng là một bệnh da liễu lành tính, không gây tổn thương nghiêm trọng hoặc lâu dài đến làn da trong hầu hết các trường hợp. Bệnh thường tự khỏi trong vòng 6-8 tuần mà không để lại sẹo vĩnh viễn, và các triệu chứng như phát ban hay ngứa thường không gây hại đáng kể đến cấu trúc da. Tuy nhiên, vảy nến hồng có thể ảnh hưởng đến làn da theo một số cách sau:

• Ngứa và kích ứng da: Khoảng 75% bệnh nhân gặp ngứa nhẹ, nhưng 25% có thể ngứa dữ dội, đặc biệt khi da tiếp xúc với nhiệt, mồ hôi hoặc ma sát từ quần áo. Gãi nhiều có thể làm tổn thương bề mặt da, gây đỏ, trầy xước, hoặc thậm chí nhiễm trùng thứ phát nếu không được xử lý đúng cách. Những tổn thương này thường chỉ là tạm thời và không để lại sẹo nếu được chăm sóc tốt.
• Khô da và bong tróc: Các mảng phát ban, đặc biệt là mảng mẹ, thường có vảy mịn, dẫn đến khô da cục bộ. Nếu không được dưỡng ẩm đúng cách, da có thể trở nên thô ráp hoặc nứt nẻ, gây khó chịu. Tuy nhiên, tình trạng này có thể được khắc phục dễ dàng bằng cách sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp.

Nhìn chung, vảy nến hồng không nguy hiểm đến làn da về lâu dài. Với chăm sóc đúng cách, chẳng hạn như giữ ẩm, tránh kích ứng và điều trị triệu

Khoảng 75% bệnh nhân gặp ngứa nhẹ, nhưng 25% có thể ngứa dữ dội khi ma sát 

5. Vảy nến hồng có lây không?

Vảy nến hồng có lây không? Câu trả lời là không, đây là bệnh không lây nhiễm qua tiếp xúc da, không khí hoặc bề mặt. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài quá 3 tháng, ngứa dữ dội, hoặc có dấu hiệu bất thường như đau, sưng, hoặc phát ban lan rộng bất thường, người bệnh nên đi khám bác sĩ da liễu. Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của một bệnh lý khác, như chàm, nấm da, hoặc vảy nến thể giọt, cần được chẩn đoán chính xác để điều trị phù hợp.

6. Giai đoạn hình thành bệnh vảy nến hồng

Bệnh vảy nến hồng phát triển qua hai giai đoạn chính, giúp bác sĩ và người bệnh dễ dàng nhận diện:

6.1 Giai đoạn 1: Xuất hiện mảng mẹ

Mảng mẹ là tổn thương đầu tiên, thường xuất hiện đơn lẻ, có hình bầu dục hoặc tròn, kích thước 2-5 cm, ở ngực, lưng, cổ hoặc đùi. Mảng này có viền rõ, màu hồng ở da sáng hoặc sẫm hơn ở da tối, với lớp vảy mịn ở giữa. Một số người có thể cảm thấy ngứa nhẹ hoặc không có triệu chứng rõ ràng. Mảng mẹ thường xuất hiện trước các triệu chứng khác và là dấu hiệu khởi đầu quan trọng để chẩn đoán bệnh.

Mảng mẹ là tổn thương đầu tiên, thường xuất hiện đơn lẻ, có hình bầu dục hoặc tròn

6.2 Giai đoạn 2: Phát ban lan rộng

Sau 5-15 ngày, các mảng nhỏ hơn (mảng con) xuất hiện, lan rộng trên ngực, lưng, cánh tay hoặc chân, thường đối xứng hai bên cơ thể. Ở trẻ em, phát ban có thể xuất hiện trên mặt hoặc da đầu, khác với người lớn. Các mảng này gây ngứa, đặc biệt khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, mồ hôi hoặc ma sát từ quần áo. Phát ban thường kéo dài từ vài tuần đến 2 tháng trước khi tự biến mất. Sau khi hết phát ban, một số vùng da có thể bị tăng hoặc giảm sắc tố tạm thời, đặc biệt ở người da sẫm màu, nhưng hiếm khi để lại sẹo vĩnh viễn.

Các mảng nhỏ hơn (mảng con) xuất hiện, lan rộng trên ngực, lưng, cánh tay hoặc chân

7. Biến chứng bệnh vảy nến hồng

Biến chứng của vảy nến hồng rất hiếm, nhưng có thể xảy ra ở một số trường hợp, bao gồm:

• Ngứa dữ dội: Gây khó chịu, ảnh hưởng đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống. Ngứa kéo dài có thể dẫn đến gãi nhiều, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng da.
• Thay đổi sắc tố da: Tăng hoặc giảm sắc tố sau viêm, đặc biệt ở người da sẫm màu, có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Tình trạng này thường tự cải thiện mà không cần điều trị đặc hiệu.
• Nhầm lẫn với bệnh khác: Do triệu chứng tương tự các bệnh da liễu khác, vảy nến hồng có thể bị chẩn đoán sai, dẫn đến điều trị không phù hợp.

Nếu triệu chứng kéo dài quá 3 tháng hoặc có dấu hiệu bất thường như đau, sưng, hoặc phát ban lan rộng bất thường, người bệnh nên đến bác sĩ da liễu để được kiểm tra và tư vấn kịp thời.

8. Cách điều trị bệnh vảy nến hồng

Trong phần lớn các trường hợp, vảy nến hồng tự khỏi trong vòng 6-8 tuần mà không cần điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, để giảm triệu chứng ngứa hoặc khó chịu, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp sau:

8.1 Sử dụng thuốc bôi

Thuốc bôi là lựa chọn phổ biến để giảm ngứa và làm dịu da trong các trường hợp vảy nến hồng. Các loại thuốc bôi thường được sử dụng bao gồm:

• Kem hydrocortisone: Là một loại corticosteroid bôi ngoài da, giúp giảm viêm và ngứa hiệu quả. Kem này thường được sử dụng với nồng độ thấp (1%) để giảm nguy cơ tác dụng phụ.
• Kem dưỡng calamine: Làm dịu da, giảm ngứa và giữ ẩm cho vùng da khô, bong tróc. Calamine an toàn cho hầu hết các loại da và có thể sử dụng tại nhà mà không cần kê đơn.
• Kem chứa menthol: Mang lại cảm giác mát lạnh, giúp giảm ngứa tạm thời, đặc biệt khi da bị kích ứng do nhiệt.

Người bệnh nên thoa thuốc bôi theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh lạm dụng để không gây mỏng da hoặc kích ứng thêm. Trước khi sử dụng, hãy thử một lượng nhỏ lên vùng da khỏe mạnh để kiểm tra phản ứng dị ứng.

Thuốc bôi là lựa chọn phổ biến để giảm ngứa và làm dịu da trong các trường hợp vảy nến hồng

8.2 Sử dụng thuốc uống kê đơn từ bác sĩ da liễu

Trong các trường hợp ngứa dữ dội hoặc phát ban lan rộng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc uống để kiểm soát triệu chứng:

• Thuốc kháng histamine: Như loratadine, cetirizine, hoặc diphenhydramine, giúp giảm ngứa do phản ứng dị ứng. Thuốc này thường được sử dụng vào buổi tối để tránh buồn ngủ ban ngày.
• Thuốc kháng virus: Như acyclovir, được sử dụng nếu nghi ngờ vảy nến hồng liên quan đến virus (như HHV-6/7). Thuốc giúp tăng cường miễn dịch và giảm thời gian phát ban.
• Prednisone đường uống: Là một loại corticosteroid mạnh, được sử dụng trong các trường hợp nặng để giảm viêm và ngứa. Tuy nhiên, prednisone chỉ được dùng ngắn hạn do nguy cơ tác dụng phụ như tăng cân, mất ngủ, hoặc ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.

Thuốc uống cần được sử dụng theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng hoặc giảm liều để tránh tác dụng phụ nghiêm trọng.

Sử dụng thuốc uống cần được sử dụng theo đúng chỉ định của bác sĩ

8.3 Sử dụng xà phòng dịu nhẹ

Việc chăm sóc da đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc giảm triệu chứng vảy nến hồng. Sử dụng xà phòng dịu nhẹ giúp làm sạch da mà không gây kích ứng thêm:

• Sữa tắm từ bột yến mạch: Có tác dụng làm dịu da, giảm ngứa và giữ ẩm cho da khô, bong tróc. Bột yến mạch chứa các hợp chất chống viêm tự nhiên, phù hợp với da nhạy cảm.
• Xà phòng không chứa hương liệu: Tránh các loại xà phòng có mùi thơm hoặc hóa chất mạnh, vì chúng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng ngứa.
• Tắm nước ấm: Nước nóng có thể làm tăng ngứa và khô da, vì vậy hãy sử dụng nước ấm và tắm trong thời gian ngắn (5-10 phút).

Sau khi tắm, nên lau khô da nhẹ nhàng bằng khăn mềm và thoa kem dưỡng ẩm ngay để khóa ẩm, giúp da mềm mại và giảm kích ứng.

Sử dụng xà phòng dịu nhẹ giúp làm sạch da mà không gây kích ứng

8.4 Liệu trình ánh sáng

Quang trị liệu, sử dụng tia cực tím B (UVB), là một phương pháp điều trị hiệu quả trong các trường hợp vảy nến hồng nặng hoặc kéo dài. Liệu trình này thường được thực hiện tại bệnh viện hoặc phòng khám da liễu dưới sự giám sát của bác sĩ:

• Tia UVB: Giúp làm giảm phát ban và ngứa bằng cách ức chế phản ứng miễn dịch trên da. Liệu trình thường kéo dài từ vài tuần, với 2-3 buổi mỗi tuần.
• Ánh sáng mặt trời tự nhiên: Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhẹ vào buổi sáng hoặc chiều muộn có thể mang lại lợi ích tương tự, nhưng cần giới hạn thời gian (10-15 phút/ngày) để tránh cháy nắng hoặc tăng sắc tố.

Lưu ý: Quang trị liệu có thể gây tăng sắc tố da, đặc biệt ở người có làn da sẫm màu, nên không phải lúc nào cũng là lựa chọn tối ưu. Người bệnh cần thảo luận kỹ với bác sĩ để đánh giá lợi ích và rủi ro trước khi áp dụng.

Hướng dẫn chung khi điều trị:

• Không tự ý sử dụng thuốc hoặc sản phẩm bôi da mà không có chỉ định của bác sĩ, vì có thể gây phản ứng dị ứng hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng da.
• Tránh vận động gây đổ mồ hôi nhiều, vì mồ hôi có thể làm tăng ngứa, đặc biệt ở những vùng da bị phát ban.
• Giữ môi trường sống mát mẻ, sử dụng quạt hoặc điều hòa để giảm nhiệt độ, giúp làm dịu cảm giác ngứa.

Sử dụng tia cực tím B (UVB) là một phương pháp điều trị hiệu quả trong các trường hợp vảy nến hồng nặng

9. Biện pháp phòng ngừa và hạn chế tiến triển của bệnh

Để hạn chế bệnh vảy nến hồng tiến triển hoặc tái phát, người bệnh cần điều chỉnh lối sống và thói quen chăm sóc da. Dưới đây là các biện pháp cụ thể:

– Tăng cường miễn dịch:

• Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, như đi bộ, yoga, hoặc bơi lội, để tăng cường sức khỏe tổng thể và hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung rau xanh (bông cải xanh, cải bó xôi) và trái cây giàu vitamin C (cam, kiwi, dâu tây) để tăng khả năng chống lại virus.
• Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày để giữ da ẩm và cơ thể khỏe mạnh, giúp da phục hồi nhanh hơn.

– Kiểm soát căng thẳng:

• Thực hành thiền, hít thở sâu, hoặc các kỹ thuật thư giãn như yoga để giảm stress, vì căng thẳng có thể kích thích phản ứng miễn dịch bất thường.
• Duy trì giấc ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm, tránh thức khuya để cơ thể có thời gian tái tạo và phục hồi.

– Hạn chế chất kích thích:

• Tránh sử dụng rượu, bia, thuốc lá hoặc cà phê, vì chúng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng nguy cơ phát ban.

– Chăm sóc da đúng cách:

• Sử dụng sữa tắm dịu nhẹ, như bột yến mạch hoặc sản phẩm không chứa hương liệu, để giảm kích ứng và giữ ẩm cho da.
• Tránh mặc quần áo mới chưa giặt, vì hóa chất hoặc chất nhuộm trong vải có thể gây kích ứng da, làm tăng nguy cơ phát ban.
• Sử dụng kem dưỡng ẩm không mùi, chứa ceramide hoặc glycerin, để giữ da mềm mại và ngăn ngừa khô da, đặc biệt sau khi tắm.

– Thăm khám định kỳ:

• Tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi tình trạng bệnh và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
• Nếu đang sử dụng thuốc, hãy báo cho bác sĩ để đánh giá nguy cơ gây phát ban hoặc kích ứng da.

– Tránh các yếu tố kích thích:

• Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp quá mức, vì có thể làm tăng sắc tố da. Sử dụng kem chống nắng SPF 30+ khi ra ngoài để bảo vệ da.
• Tránh gãi vùng da bị phát ban để ngăn ngừa nhiễm trùng hoặc tổn thương da thêm. Nếu ngứa nhiều, hãy sử dụng khăn mát để làm dịu vùng da bị ảnh hưởng.

Bằng cách áp dụng các biện pháp này, người bệnh không chỉ giảm nguy cơ tiến triển của vảy nến hồng mà còn cải thiện sức khỏe da và cơ thể tổng thể. Duy trì lối sống lành mạnh và chăm sóc da đúng cách là chìa khóa để bảo vệ làn da khỏi các bệnh da liễu, bao gồm cả vảy nến phấn hồng.

Xem thêm:

• Viêm Da Dị Ứng Thời Tiết: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị Hiệu Quả
• Da Bị Nhiễm Corticoid: Triệu Chứng Và Cách Điều Trị
• Kích Ứng Da Do Thời Tiết: Cách Bảo Vệ Da Hiệu Quả

Vảy nến hồng là bệnh da liễu lành tính, dễ kiểm soát nếu phát hiện và điều trị kịp thời. Để tìm hiểu thêm về cách chữa bệnh vảy nến phấn hồng và chăm sóc da hiệu quả, hãy truy cập Alifa Việt Nam và theo dõi fanpage Alifa Việt Nam. Bảo vệ làn da của bạn ngay hôm nay!