Các loại mụn: Nguyên nhân, cách phân biệt và phương pháp điều trị

Các loại mụn xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sức khỏe da. Hiểu rõ cách phương pháp điều trị phù hợp từ việc dùng sữa rửa mặt đúng cách đến các liệu trình chuyên sâu, bài viết này cung cấp thông tin hữu ích để chăm sóc da hiệu quả. Cùng Alifa Việt Nam khám phá ngay!

1. Nguyên Nhân Hình Thành Mụn

Nguyên nhân các loại mụn xuất hiện:

• Rối loạn nội tiết: Sự thay đổi hormone ở tuổi dậy thì, kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc stress kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Những thay đổi này thường làm da tiết dầu nhiều hơn, tạo điều kiện cho mụn phát triển. Đặc biệt, stress kéo dài làm tăng cortisol, góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng mụn.
• Vệ sinh da kém: Không làm sạch da đúng cách khiến bụi bẩn, dầu nhờn và tế bào chết tích tụ, gây bít tắc lỗ chân lông. Việc không tẩy trang sau khi sử dụng mỹ phẩm cũng làm tăng nguy cơ mụn. Đặc biệt, da không được làm sạch thường xuyên dễ bị vi khuẩn tấn công.
• Chế độ ăn uống: Thực phẩm giàu dầu mỡ, đồ ăn nhanh, hoặc thực phẩm chứa nhiều đường kích thích tuyến bã nhờn hoạt động quá mức. Sữa và các sản phẩm từ sữa cũng có thể làm tăng hormone gây mụn. Một chế độ ăn thiếu rau xanh và vitamin cũng ảnh hưởng đến sức khỏe da.
• Yếu tố môi trường: Ô nhiễm không khí, khói bụi và độ ẩm cao làm da dễ tích tụ vi khuẩn và bụi bẩn. Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm mà không bảo vệ da sẽ làm lỗ chân lông bị tắc. Nhiệt độ và độ ẩm cao cũng khiến da tiết nhiều dầu hơn.
• Di truyền: Nếu gia đình có tiền sử da dầu hoặc dễ bị mụn, nguy cơ mắc mụn sẽ cao hơn. Yếu tố di truyền ảnh hưởng đến cấu trúc da và hoạt động của tuyến bã nhờn. Điều này khiến một số người dễ bị mụn hơn dù chăm sóc da kỹ lưỡng.

Cấu da và cơ chế hình thành mụn

2. Phân Biệt Các Loại Mụn

2.1 Mụn đầu đen

• Mụn đầu đen là loại mụn không viêm, hình thành khi lỗ chân lông bị tắc bởi bã nhờn, tế bào chết hoặc bụi bẩn. Khi tiếp xúc với không khí, phần nhân mụn bị oxy hóa
• Cách nhận biết: Mụn đầu đen là các nốt nhỏ màu đen hoặc xám, có bề mặt mở, lộ ra ngoài do bã nhờn bị oxy hóa. Chúng thường xuất hiện ở vùng da dầu, dễ nhận thấy bằng mắt thường. Không gây đau nhưng ảnh hưởng đến thẩm mỹ.
• Vị trí xuất hiện: Thường tập trung ở vùng chữ T như mũi, trán, cằm, nơi tuyến bã nhờn hoạt động mạnh. Đôi khi xuất hiện ở má hoặc lưng. Đây là khu vực dễ bị tắc nghẽn do dầu nhờn và bụi bẩn.
• Nguyên nhân hình thành: Mụn đầu đen hình thành khi bã nhờn và tế bào chết tích tụ trong lỗ chân lông, tiếp xúc với không khí gây oxy hóa. Vệ sinh da không đúng cách hoặc sử dụng mỹ phẩm gây bít tắc là nguyên nhân chính. Yếu tố môi trường như bụi bẩn cũng góp phần.

Hình ảnh mụn đầu đen

2.2 Mụn đầu trắng

• Mụn đầu trắng hay còn được gọi là mụn cám, là một trong những loại mụn trứng cá thường gặp. Loại mụn này nằm ẩn dưới da, lỗ chân lông khép kín. 
• Cách nhận biết: Mụn đầu trắng là các nốt nhỏ màu trắng hoặc vàng nhạt, có bề mặt kín, nằm dưới da. Chúng không gây viêm nhưng khiến da sần sùi. Có thể nhận biết khi sờ thấy nốt cứng nhỏ trên da.
• Vị trí xuất hiện: Thường xuất hiện ở má, cằm, trán, đặc biệt ở vùng da mỏng. Có thể xuất hiện rải rác hoặc thành cụm nhỏ. Ít gặp ở các vùng da dày như lưng.
• Nguyên nhân hình thành: Lỗ chân lông bị tắc bởi bã nhờn và tế bào chết nhưng không tiếp xúc với không khí. Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp hoặc không tẩy trang kỹ là nguyên nhân phổ biến. Da dầu hoặc thiếu độ ẩm cũng dễ gây mụn đầu trắng.

Hình ảnh mụn đầu trắng

2.3 Mụn ẩn

• Mụn ẩn là các nốt mụn nằm sâu dưới da, không lộ nhân ra ngoài, gây cảm giác căng tức. Chúng hình thành do sự tích tụ của bã nhờn và vi khuẩn trong lỗ chân lông.
• Cách nhận biết: Mụn ẩn là các nốt sần nằm sâu dưới da, không có nhân mụn lộ ra ngoài, gây cảm giác căng tức. Chúng khó nhìn thấy bằng mắt thường nhưng sờ vào cảm nhận được nốt cứng. Mụn ẩn thường khiến da không mịn màng.
• Vị trí xuất hiện: Thường xuất hiện ở má, cằm, thái dương, nơi da dễ bị kích ứng. Có thể xuất hiện ở vùng da mỏng hoặc vùng tiếp xúc nhiều với mỹ phẩm. Mụn ẩn đôi khi lan rộng nếu không điều trị kịp thời.
• Nguyên nhân hình thành: Mụn ẩn hình thành do bã nhờn, vi khuẩn tích tụ sâu trong lỗ chân lông. Sử dụng mỹ phẩm gây bít tắc hoặc vệ sinh da không đúng cách là nguyên nhân chính. Stress và rối loạn nội tiết cũng góp phần làm nặng thêm.

Hình ảnh mụn ẩn ở vị trí gò má

2.4 Mụn cám

• Mụn cám là tình trạng lỗ chân lông bị tắc, biểu hiện bằng các nốt nhỏ li ti, màu trắng hoặc vàng đục, đôi khi ngả đen. Loại mụn này không viêm, không đau, nhưng khiến da sần sùi, kém mịn. Thường gặp ở tuổi dậy thì, đặc biệt ở da dầu.
• Cách nhận biết: Mụn cám là các hạt nhỏ li ti, màu trắng hoặc vàng nhạt, thường xuất hiện dày đặc. Chúng không gây đau nhưng khiến da trông kém mịn màng. Có thể nhận biết khi nhìn gần hoặc sờ thấy bề mặt da sần.
• Vị trí xuất hiện: Thường tập trung ở vùng chữ T như mũi, trán, cằm, nơi da tiết nhiều dầu. Có thể xuất hiện ở má hoặc toàn khuôn mặt. Mụn cám phổ biến ở da dầu hoặc da hỗn hợp.
• Nguyên nhân hình thành: Mụn cám hình thành do lỗ chân lông bị tắc bởi dầu nhờn, bụi bẩn và tế bào chết. Vệ sinh da không kỹ hoặc sử dụng mỹ phẩm không phù hợp là nguyên nhân chính. Môi trường ô nhiễm cũng làm tăng nguy cơ.

Hình ảnh mụn cám ở vị trí cánh mũi

2.5 Mụn bọc

• Mụn bọc là loại mụn viêm nghiêm trọng, phát triển sâu dưới da với các nốt sần lớn, chứa mủ, đôi khi gây áp xe. Chúng có thể tạo “đường hầm” dưới da hoặc lan rộng, mủ tiết ra thường có mùi hôi. Mụn bọc dễ để lại sẹo nếu không điều trị kịp thời.
• Cách nhận biết: Mụn bọc là các nốt đỏ, sưng to, chứa mủ, gây đau khi chạm vào. Chúng có kích thước lớn, dễ nhận thấy và thường để lại sẹo nếu không điều trị đúng cách. Mụn bọc khiến da trông kém đều màu.
• Vị trí xuất hiện: Thường xuất hiện ở má, cằm, lưng, nơi tuyến bã nhờn hoạt động mạnh. Có thể lan rộng nếu viêm nặng. Mụn bọc ít xuất hiện ở vùng da mỏng như quanh mắt.
• Nguyên nhân hình thành: Vi khuẩn Propionibacterium acnes gây viêm sâu trong lỗ chân lông. Rối loạn nội tiết, stress hoặc vệ sinh da kém làm tăng nguy cơ. Chế độ ăn nhiều dầu mỡ cũng góp phần.

Hình ảnh mụn bọc ở vị trí dưới cằm

2.6 Mụn nhọt

• Mụn nhọt là loại mụn viêm lớn, chứa mủ, gây đau và sưng đỏ, thường phát triển từ nang lông. Chúng có thể kèm sốt nhẹ nếu nhiễm trùng nặng. Mụn nhọt khó điều trị tại nhà và cần chăm sóc đặc biệt.
• Cách nhận biết: Mụn nhọt là vùng da sưng đỏ, đau nhức, chứa mủ lớn, đôi khi có kích thước to hơn mụn bọc. Chúng gây khó chịu và có thể kèm sốt nhẹ nếu nhiễm trùng nặng. Mụn nhọt dễ nhận thấy do kích thước lớn.
• Vị trí xuất hiện: Thường xuất hiện ở mông, nách, cổ, nơi có nhiều nang lông. Có thể xuất hiện ở vùng da tiếp xúc với quần áo bó sát. Mụn nhọt hiếm gặp trên khuôn mặt.
• Nguyên nhân hình thành: Nhiễm khuẩn tụ cầu từ nang lông, thường do vệ sinh kém hoặc ma sát da. Môi trường ẩm ướt hoặc mồ hôi tích tụ cũng làm tăng nguy cơ. Hệ miễn dịch yếu cũng là yếu tố góp phần.

Hình ảnh mụn bọc sưng to 

2.7 Mụn đinh râu

• Mụn đinh râu là mụn viêm xuất hiện ở vùng da có lông, gây đau và sưng đỏ, thường do vi khuẩn xâm nhập. Chúng có thể lan rộng nếu không được xử lý đúng cách. Loại mụn này phổ biến ở nam giới sau cạo râu.
• Cách nhận biết: Mụn đinh râu là các nốt đỏ, đau nhức, chứa mủ, thường xuất hiện ở vùng da có lông. Chúng có thể gây sưng tấy và khó chịu khi chạm vào. Nếu không điều trị, mụn có thể lan rộng.
• Vị trí xuất hiện: Thường ở cằm, mép, cổ, đặc biệt ở nam giới sau khi cạo râu. Có thể xuất hiện ở vùng da dễ bị kích ứng. Mụn đinh râu hiếm gặp ở vùng không có lông.
• Nguyên nhân hình thành: Vi khuẩn xâm nhập qua vết xước khi cạo râu hoặc vệ sinh không đúng cách. Môi trường ẩm ướt hoặc dụng cụ cạo không sạch cũng gây mụn. Hệ miễn dịch suy giảm làm tình trạng nặng thêm.

Hình ảnh mụn cám ở vị trí gần cánh mũi

2.8 Mụn nang

• Mụn nang là mụn viêm nặng, nằm sâu dưới da, chứa mủ hoặc máu, gây đau và sưng tấy. Chúng có kích thước lớn, dễ để lại sẹo lõm. Loại mụn này cần điều trị chuyên sâu bởi bác sĩ da liễu.
• Cách nhận biết: Mụn nang là các nốt lớn, cứng, đau, nằm sâu dưới da, thường chứa mủ hoặc máu. Chúng gây sưng tấy và dễ để lại sẹo lõm nếu không điều trị đúng cách. Mụn nang khiến da trông không đều màu.
• Vị trí xuất hiện: Thường ở mặt, lưng, ngực, nơi da dày và có nhiều tuyến bã nhờn. Có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc thành cụm. Mụn nang ít gặp ở vùng da mỏng như quanh mắt.
• Nguyên nhân hình thành: Viêm nặng do tắc nghẽn lỗ chân lông bởi bã nhờn và vi khuẩn. Rối loạn nội tiết hoặc di truyền là yếu tố chính. Stress và chế độ ăn không lành mạnh cũng làm tăng nguy cơ.

Hình ảnh mụn nang

2.9 Mụn thịt

• Mụn thịt là các nốt nhỏ, mềm, không viêm, thường xuất hiện do tăng sinh tuyến mồ hôi. Chúng không gây đau nhưng ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Loại mụn này cần điều trị tại cơ sở da liễu để loại bỏ.
• Cách nhận biết: Mụn thịt là các nốt nhỏ, màu da, mềm, không gây đau, thường nhô lên trên bề mặt da. Chúng có kích thước nhỏ, trông như hạt gạo. Mụn thịt không gây viêm nhưng ảnh hưởng đến thẩm mỹ.
• Vị trí xuất hiện: Thường quanh mắt, má, cổ, nơi da mỏng và nhạy cảm. Có thể xuất hiện ở vùng da tiếp xúc với ánh nắng nhiều. Mụn thịt hiếm gặp ở vùng da dày như lưng.
• Nguyên nhân hình thành: Tăng sinh tuyến mồ hôi hoặc rối loạn chuyển hóa dưới da. Yếu tố di truyền hoặc tiếp xúc ánh nắng kéo dài cũng góp phần. Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp có thể làm nặng thêm.

Hình ảnh mụn thịt

2.10 Mụn cóc

• Mụn cóc là các nốt sần do virus HPV gây ra, có bề mặt thô ráp, không đau trừ khi bị kích ứng. Chúng dễ lây lan qua tiếp xúc trực tiếp. Điều trị mụn cóc cần liệu pháp chuyên biệt như laser hoặc thuốc bôi.
• Cách nhận biết: Mụn cóc là các nốt sần cứng, bề mặt thô ráp, màu xám hoặc nâu, có thể có chấm đen nhỏ. Chúng không gây đau trừ khi bị kích ứng. Mụn cóc dễ nhận biết do bề mặt đặc trưng.
• Vị trí xuất hiện: Thường ở tay, chân, mặt, nơi da tiếp xúc nhiều với bề mặt nhiễm virus. Có thể xuất hiện ở đầu gối hoặc khuỷu tay. Mụn cóc dễ lây lan nếu chạm vào.
• Nguyên nhân hình thành: Virus HPV gây ra, lây qua tiếp xúc trực tiếp hoặc bề mặt nhiễm khuẩn. Vết xước trên da hoặc hệ miễn dịch yếu làm tăng nguy cơ. Môi trường ẩm ướt cũng tạo điều kiện cho virus phát triển.

Hình ảnh mụn cóc 

3. Cách Điều Trị và Phòng Ngừa Các Loại Mụn

3.1 Duy trì lối sống lành mạnh

Ăn uống cân bằng với nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin A, C, E giúp tăng cường sức khỏe da, giảm nguy cơ mụn. Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày và ngủ 7-8 tiếng hỗ trợ tái tạo da, ngăn ngừa bã nhờn tích tụ. Giảm stress qua yoga hoặc thiền giúp hạn chế kích thích tuyến bã nhờn, giảm nguy cơ mụn viêm.

Ăn trái cây và rau xanh giúp cải ngăn ngừa thiện mụn 

3.3 Vệ sinh da kỹ

Rửa mặt hai lần mỗi ngày với sữa rửa mặt dịu nhẹ, phù hợp với loại da để loại bỏ dầu thừa và bụi bẩn. Tẩy trang kỹ lưỡng giúp ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông, đặc biệt sau khi sử dụng mỹ phẩm. Sử dụng khăn sạch, tránh chà xát mạnh để không gây kích ứng da, giảm nguy cơ mụn ẩn và mụn cám.

Gel Rửa Mặt Alifa Gentle Fresh Derma 200ml là sản phẩm lý tưởng cho những ai sở hữu làn da nhạy cảm. Với công thức dịu nhẹ, gel rửa mặt này không chỉ loại bỏ bụi bẩn mà còn giữ ẩm và bảo vệ da hiệu quả. Sau khi sử dụng, làn da sẽ cảm thấy tươi mát, mềm mại và được nuôi dưỡng.

Gel Rửa Mặt dịu nhẹ Alifa Gentle Fresh Derma 200ml

3.4 Sử dụng mỹ phẩm phù hợp

Chọn mỹ phẩm có nhãn “non-comedogenic” để tránh bít tắc lỗ chân lông, đặc biệt với da dầu hoặc da mụn. Sử dụng kem chống nắng hàng ngày bảo vệ da khỏi tia UV và ô nhiễm, giúp giảm nguy cơ mụn viêm. Tránh mỹ phẩm chứa dầu khoáng, ưu tiên sản phẩm chuyên biệt cho da mụn để hỗ trợ điều trị hiệu quả.

Kem chống nắng Alifa Sun Block Brightening Up SPF50+ PA+++ 50g không chỉ giúp bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời mà còn mang đến làn da rạng rỡ và khỏe mạnh. Sản phẩm này chứa các thành phần tự nhiên giúp cải thiện tông màu da, đồng thời cung cấp độ ẩm cần thiết, ngăn ngừa tình trạng khô ráp. Với kết cấu mềm mịn, kem dễ dàng thẩm thấu, mang lại cảm giác dễ chịu khi sử dụng hàng ngày.

Kem chống nắng Alifa Sun Block Brightening Up SPF50+ PA+++ 50g

3.5 Sử dụng thuốc bôi ngoài da

Thuốc chứa benzoyl peroxide hoặc salicylic acid giúp giảm viêm, làm sạch lỗ chân lông, phù hợp với mụn bọc và mụn viêm. Retinoid hiệu quả cho mụn ẩn, mụn đầu trắng, nhưng cần sử dụng đúng liều lượng để tránh khô da. Thoa thuốc vào buổi tối, kết hợp dưỡng ẩm để giảm kích ứng và duy trì độ ẩm cho da.

Sử dụng thuốc bôi ngoài da làm giảm mụn trên mặt

3.6 Sử dụng thuốc uống do bác sĩ kê đơn

Kháng sinh như doxycycline hoặc isotretinoin được chỉ định cho mụn bọc, mụn nang nặng, giúp kiểm soát viêm hiệu quả. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để đảm bảo an toàn, tránh tác dụng phụ như khô da hoặc tổn thương gan. Không tự ý sử dụng thuốc dài hạn để bảo vệ sức khỏe tổng thể.

Sử dụng các loại thuốc kê đơn từ bác sĩ da liễu

3.7 Áp dụng các liệu trình tại SPA hoặc da liễu

Liệu trình lấy nhân mụn, peel da hóa học hoặc laser giúp điều trị mụn nang, mụn cóc hiệu quả, cải thiện bề mặt da. Chọn cơ sở uy tín, được cấp phép để đảm bảo an toàn, tránh biến chứng không mong muốn. Kết hợp liệu trình với chăm sóc da tại nhà để duy trì làn da khỏe mạnh lâu dài.

Áp dụng các phương pháp công nghệ cao từ các bệnh viện da liễu, SPA uy tín

Xem thêm:

• Mụn đinh râu: Nguyên nhân hình thành và cách xử lý đúng cách
• Mẹo giải cứu làn da khỏi mụn nhọt sưng to đau nhức an toàn và hiệu quả
• Mụn nhọt ở nách: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Hiểu rõ các loại mụn và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp là bí quyết cho làn da mịn màng, rạng rỡ. Hãy khám phá các giải pháp chăm sóc da hiệu quả tại Alifa Việt Nam và liên hệ qua fanpage Alifa Việt Nam để được tư vấn chuyên sâu, bắt đầu hành trình làn da hoàn hảo ngay hôm nay!